Jaki obiektyw wybrać?

Wielu użytkowników aparatów z wymiennymi obiektywami, po okresie poznawania się z nowym sprzętem i dołączonym do niego szkłem, zaczyna poszukiwać czegoś zupełnie nowego, czasem niestandardowego. Dawniej w systemie fotografii analogowej, nie było to aż tak skomplikowane – kupowało się obiektyw pasujący do klatki filmowej 35 mm. Tymczasem w świecie cyfrowej fotografii niedoświadczony fotoamator łatwo może się zagubić.

Na rynku dostępne są różne rodzaje matryc światłoczułych. Do najważniejszych zaliczamy pełną klatkę (full frame – 36×24 mm) APS-C (23.5×15.6 mm) oraz standard micro 4/3 (18×13.5 mm). Współcześnie projektowane i produkowane obiektywy dedykowane są dla konkretnego systemu. Oznacza to, że część z nich wykorzystamy do współpracy z aparatami z pełną klatką, a część z matrycą w formacie APS-C, czy też micro 4/3.

Oczywiście w sytuacji, gdy posiadamy obiektyw dedykowany dla pełnej klatki, możemy wykorzystać go z aparatem z matrycą APS-C. Efektem, który wtedy uzyskamy będzie zarejestrowanie jedynie części pola obrazowego. Zupełnie inna sytuacja pojawi się, jeżeli zechcemy podłączyć obiektyw systemu APS-C do pełnej klatki. Patrząc w wizjer dostrzeżemy, że obraz widziany przez nas nie pokrywa całego kadru. Efekt ten nazywany jest po prostu winietowaniem.

• Zobacz również | Kupujemy dobry aparat kompaktowy z jasnym obiektywem

Jednym z najważniejszych parametrów obiektywu jest jego ogniskowa, ponieważ to ona wyznacza zastosowanie. Dzielimy więc obiektywy na dwa rodzaje: obiektywy stałoogniskowe i zmiennoogniskowe, często określane jako szkła typu „zoom”. Przy kadrowaniu zdjęć musimy pamiętać, że głębia ostrości jest bezpośrednio zależna od ustawionej długości ogniskowej – im dłuższa ogniskowa, tym większa będzie minimalna odległość ostrzenia, tzn. odległość, w której trzeba stanąć od fotografowanego obiektu, aby poprawnie ustawić ostrość.

Obiektywy stałoogniskowe są mniej uniwersalne, niż obiektywy typu zoom, ale z reguły oferują dużo lepszą jakość obrazu. Pozwalają również częściowo zmniejszyć niepożądane efekty na zdjęciach – takie, jak chociażby aberacja chromatyczna czyli kolorowe obramowania wokół silnie skontrastowanych elementów.

Dużą zaletą obiektywów stałoogniskowych jest również duży maksymalny otwór względny, dzięki któremu możemy fotografować w trudniejszych warunkach oświetleniowych oraz uzyskać płytszą głębię ostrości.

Obiektywy stałoogniskowe szerokokątne

Zaliczamy do nich szkła z dużym kątem widzenia, rejestrujące większą część sceny. Obiektywem szerokokątnym nazywamy konstrukcje o ogniskowej krótszej od 35 mm. Głównym zastosowaniem takich szkieł jest fotografia wnętrz oraz ujęcia krajobrazowe. W przypadku tej pierwszej ważne jest, aby obiektyw posiadał niewielką minimalną odległość ostrzenia od fotografowanych obiektów.

Obiektywy szerokokątne dzielimy ze względu na sposób, w jaki prezentują daną scenę.

Prostokątne

Najpopularniejsze, typowe obiektywy, na których jak sama nazwa wskazuje, linie proste zostaną zarejestrowane jako linie proste. Są to konstrukcje idealne do rejestrowania krajobrazu. Kilka przykładów.

Canon EF 20 mm F2.8 USM

Obiektyw posiada szeroki kąt i niezłe parametry oświetleniowe. Wykonany jest z bardzo dobrych materiałów. Okaże się świetnym wyborem dla fotografów, którzy wykonują zdjęcia krajobrazowe, architekturę czy nawet reportaże. Jest to konstrukcja w pełni uniwersalna, więc można używać jej praktycznie wszędzie. Na jakość obrazu wpływają przede wszystkim soczewki asferyczne, które korygują aberrację sferyczną oraz elementy Super UD o niskiej dyspersji, które eliminować będą aberrację chromatyczną. Dzięki temu użytkownik tego obiektywu uzyska wyraźny obraz o wysokim kontraście. Ponadto w obiektywnie rewelacyjnie działa system AF. Silnik ultradźwiękowy działa szybko i praktycznie bezgłośnie, co przekłada się później na ciekawie zarejestrowane kadry.

Sony 20 mm F2.8

Obiektyw Sony jest bardzo podobnej konstrukcji, jak przedstawiony wyżej model Canona. Idealny będzie dla osób fotografujących krajobrazy i architekturę, nadaje się również do zastosowania z lustrzanką pełnoklatkową (przetwornik obrazu 35 mm). Cechą odróżniają tą konstrukcję od wielu innych podobnych, które oferują pozostali producenci, jest przesłona. W obiektywie tym zastosowano 7-listkową przesłonę kołową, która umożliwi nam uzyskanie ciekawego efektu rozmycia „bokeh”. Powłoka obiektywu przyczynia się również do redukcji zewnętrznych refleksów świetlnych, co przekłada się na dużo większą wyrazistość rejestrowanego obrazu.

Nikon Nikkor 28 mm F1.8G

Podobnie jak obiektywy zaprezentowane powyżej, jest to jedna z najbardziej uniwersalnych konstrukcji, która sprawdzi się w wielu przypadkach. Obiektyw świetnie radzi sobie z lustrzankami cyfrowymi o wysokiej rozdzielczości. Duży otwór względny f/1.8 umożliwia uzyskanie bardzo ładnego efektu rozmycia i pozwala rejestrować zdjęcia w słabym oświetleniu bez obaw, że zdjęcie wyjdzie rozmyte. Zastosowano w nim dwie soczewki asferyczne, które świetnie minimalizują efekt aberracji chromatycznej i zniekształceń. Powłoka nanokrystaliczna, którą zastosowano, pozwala na ograniczenie odblasków świetlnych. Dodatkowo cichy silnik falowy sprawia, że obiektyw ostrzy w sposób cichy i precyzyjny.

„Rybie oko” (z ang. fish eye)

Jest typem obiektywu, który uwypukla fotografowaną scenę. Duże kąty widzenia zaakcentowane są silnym zniekształceniem, co nadaje fotografii ciekawy wygląd. Najbardziej charakterystycznym elementem tej konstrukcji jest przednia, wypukła soczewka swoim wyglądem przypominająca rybie oko.

Canon EF 14 mm F2.8L II USM

Obiektyw idealny dla pasjonatów lub zawodowców. Nadaje się doskonale do fotografowania wnętrz, blisko położonych obiektów i krajobrazów Charakteryzuje się dużym otworem przysłony f/2.8, która umożliwia uzyskać bardzo dobre zdjęcia w warunkach słabego oświetlenia. Konstrukcja serii L cechuje się również solidnym zabezpieczeniem przed kurzem i wilgocią. Aby jakość obrazu była wysoka producent zdecydował się na wykorzystanie soczewek zarówno asferycznych, jak i niskodyspersyjnych. Autofocus składa się z pierścieniowego silnika USM, który umożliwia bezgłośne i szybkie wyłapanie ostrości na interesującym nas obiekcie.

Nikon Nikkor 14 mm F2.8 D

Prezentowany wyżej obiektyw Nikona jest wysokiej jakości szkłem przeznaczonym głównie dla fotoreporterów, jednakże również fotoamatorzy z zasobniejszym portfelem będą mogli sobie na niego pozwoli i cieszyć się wspaniałą jakością zdjęć. Obiektyw posiada asferyczne soczewki, więc aberracja nam nie straszna. Otwór względny przesłony wynoszący f/2.8 pozwoli na fotografię nawet w trudniejszych warunkach oświetleniowych bez użycia lampy. Ciekawostką jest fakt, że możemy na obiektyw zamontować filtr, ale z tyłu, gdzie znajduje się uchwyt do tego celu przygotowany.

Sony 16 mm F2.8

Obiektyw firmy Sony umożliwia pokrycie 180° kąta widzenia w aparacie z serii „full frame” (35mm) i 110°w aparatach z przetwornikiem APS-C. Charakterystyczne soczewka w tej konstrukcji pozwala na uzyskanie ciekawych zniekształceń i szerszej perspektywy. Cechą odróżniającą ten obiektyw od innych konstrukcji pozostałych producentów jest fakt, że obiektyw posiada wbudowane filtry wewnętrzne. Przekręcając pokrętło możemy wybierać spośród 4 dostępnych filtrów, takich jak: normalny, monochromatyczny O56, redukcja czerwieni B12 oraz redukcja błękitu A12.

Obiektyw rybie oko nie jest uniwersalnym szkłem, ale kreatywnie zastosowany może ciekawie wzbogacić nasze zdjęcie. Poniżej przykładowa fotografia wykonana przy wykorzystaniu obiektywu typu „fish eye”.

Fotografując przy użyciu obiektywu z szerokim kątem musimy pamiętać o przemyślanym kadrze, tak aby nie znalazły się na fotografii niechciane elementy.

Obiektywy standardowe stałoogniskowe

Do tej grupy zaliczyć możemy obiektywy z ogniskowymi od 35 mm do 85 mm. W przybliżeniu wartości odpowiadają sposobowi postrzegania przez ludzkie oko. Najpopularniejszym stałoogniskowym obiektywem standardowym jest obiektyw 50 mm. Tego typu ogniskowa umożliwia fotografowanie z miarę bliskich odległości.

Canon EF 50 mm F1.4 USM

Uniwersalny, niewielki, całkiem niezły jakościowo obiektyw. Jasny otwór przysłony f/1.4 i szybko działający system ostrości zapewnia niezawodną pracę w każdych warunkach. Obiektyw posiada optykę Gaussa i wraz z elementami asferycznymi umożliwia zarejestrowanie wyraźnego, czystego obrazu. Świetnie sprawdzi się w fotografowaniu przyrody, porterów jak i reportaży.

Nikon Nikkor 50 mm F1.8 G

Kompaktowy i stylizowany na starsze konstrukcje obiektyw Nikona, dzięki dużemu otworowi względnemu f/1.8 świetnie sprawdzi się przy słabym oświetleniu i w sytuacji kiedy potrzebujemy małej głębi ostrości. Zastosowana soczewka asferyczna zmniejsza efekt aberracji, a wykorzystywany cichy silnik falowy SWM umożliwia bezgłośną pracę autofocusa.

Sony 50 mm F1.4

Konstrukcja, którą w swojej ofercie posiada Sony, na pewno przypadnie do gustu osobom korzystającym z systemu z mocowaniem A dla pełnej klatki. Jest to obiektyw, który w pełni będzie współpracował z konstrukcjami „full frame” (35mm). Podobnie jak przy konstrukcji obiektywu Sony 20 mm F2.8, zastosowano 7-listkową przesłonę kołową, która umożliwi nam uzyskanie ciekawego efektu rozmycia „bokeh”. Dwie soczewki asferyczne umożliwią uzyskanie dużego kontrastu, minimalizując zarazem zniekształcenia.

Obiektywy stałoogniskowe typu „zoom” (teleobiektywy)

Teleobiektywem nazywamy model, którego ogniskowa przekracza wartość 70 mm. Dłuższa ogniskowa, umożliwia uzyskanie większego przybliżenia fotografowanych elementów. Najczęściej wykorzystuje się do fotografii ogniskowe rzędu 200-500 mm. Konstrukcje o dłuższych ogniskowych wykorzystują zawodowcy specjalizujący się w fotografii sportowej, przyrody i zwierząt.

Canon EF 100 mm F2 USM

Kolejna całkiem udana konstrukcja firmy Canon. Prezentowany powyżej model obiektywu jest swojego rodzaju krótkim teleobiektywem, który dzięki szerokiej przysłonie świetnie sprawdzi się jako szkło do wykonywania ujęć porterowych. Duży otwór przysłony zapewnia bardzo dużą szybkość fotografowania z trudnych warunkach oświetleniowych bez konieczności używania lampy błyskowej. Ponadto zastosowany ultradźwiękowy silnik autofocusa USM pracuje szybko i bezgłośnie. Canon zastosował również specjalne powłoki Super Spectra, które utrzymują odpowiedni balans koloru i poprawiają kontrast obrazu. Redukowane są również odbicia światła.

Nikon Nikkor 85 mm F1.4 G

Nikon przygotował profesjonalny i bardzo jasny obiektyw portretowy o dużym otworze przysłony f/1.4G, przygotowanym do stosowania z lustrzankami tej firmy w formacie FX. Zastosowana w nim powłoka nanokrystaliczna, zmniejsza refleksy, a 9-listkowa przysłona możliwa uzyskanie miękkiego rozmycia tła. Najczęściej wykorzystywany jest ten obiektyw przez zawodowców w studiu. Producent szkła wyposażył go również w cichy silnik falowy (z ang. Silent Wave Motor, SWM), który zapewnia cichą i szybką pracę autofocusa.

Sony Carl Zeiss 135 mm F1.8

Ogniskowa 135 mm i jasna przysłona f/1.8 w obiektywie Carl Zeiss umożliwia rejestrowanie ujęć w warunkach słabego oświetlenia oraz podczas portretowania. Obiektyw współpracuje z system „full frame”. Główną charakterystyką tego obiektywu jest wyrazistość, jasność i odpowiedni poziom kontrastu, który przy jego zastosowaniu uzyskamy na zdjęciach. W miejsce standardowej, wielokątnej przesłony, obiektyw wyposażono w 9-głowicową, okrągłą przesłonę, dzięki której możliwe stanie się uzyskanie bardziej naturalnego efektu rozmycia „bokeh”. Soczewki ED (z ang. Extra-low Dispersion) pozwolą na uzyskanie bardzo dobrego kontrastu i odwzorowania kolorów w całym kadrze, nawet przy dużych ustawieniach przysłony.

Warto pamiętać, aby podczas wykonywania zdjęć z założonym teleobiektywem wykorzystać statyw lub monopod. Pozwolą nam na zredukowanie drgań spowodowanych trzymaniem aparatu. Poniżej klika przykładowych zdjęć wykonanych stałoogniskowym teleobiektywem.

Bardzo często stałoogniskowe teleobiektywy wykorzystywane są również do fotografii portretowej. Kadrowanie z większej odległości przy odpowiednim zbliżeniu przez obiektyw pozwoli w sposób naturalny i rzeczywisty oddać proporcje fotografowanej twarzy i postaci. Jako obiektyw portretowy można uznać obiektyw pracujący w zakresie ogniskowych od 85 mm do nawet 200 mm. Wszystko zależy od pomysłu w jaki sposób chcemy wykadrować zdjęcie. Im ciaśniejszy kadr i prezentacja jedynie samej twarzy postaci, tym dłuższą ogniskową wybierzemy.

Obiektywy zmiennoogniskowe szerokokątne

Obiektywy szerokokątne zmiennoogniskowe przyjmują wartości ogniskowych poniżej 35 mm. Oferują użytkownikowi pełniejszy zakres wykorzystania przybliżenia. Producenci sprzętu fotograficznego posiadają w swojej ofercie wiele konstrukcji, przykładowo obiektywy o ogniskowej 18-105 mm, 18-135 mm, 18-200 mm itp. Obiektywy te możemy wykorzystać do fotografii krajobrazów, wnętrz oraz również do portretów. Stanowią jedne z najbardziej uniwersalnych i popularnych, szczególnie wśród fotoamatorów obiektywów wykorzystywanych do codziennej fotografii.

Canon EF 24-70 mm F4L IS USM

Prezentowany powyżej obiektyw jest konstrukcją uniwersalną, pasującą do pełnoklatkowych aparatów EOS. Zakres ogniskowych, które oferuje ten obiektyw w zakresie 24-70mm to bardzo dobry standard dla pełnoklatkowej lustrzanki Canona. Zapewnia fotografowi w miarę szeroki kąt i krótki teleobiektyw, przy maksymalnym otworze względnym f/4, który nie zmienia się przy zmianie ogniskowej obiektywu. Kołowa, 9-listkowa membrana przysłony pomaga uzyskać płynny efekt bokeh poza punktem ostrości, wyraźnie podkreślając obiekty na pierwszym planie. Dwa typy elementów asferycznych w połączeniu ze szkłami o bardzo niskiej dyspersji (UD) pozwalają skutecznie eliminować aberracje optyczne. Obiektyw, jak to przystało na serię L jest uszczelniony. Zabezpieczono go przed pyłem i wilgocią, a zastosowanie powłok fluorowych sprawia, że elementy obiektywu można łatwo wyczyścić.

Nikon Nikorr 18-140 F3.5-5.6G ED VR

Nikon stworzył ciekawy, niewielki i uniwersalny obiektyw zmiennoogniskowy w formacie DX. Wbudowany system stabilizacji redukuje skutki drgań aparatu eliminując tym samym rozmycia obrazu. Cichy silnik SWM stosowany w większości ciekawych obiektywy tej firmy, umożliwia płynne, szybkie i bezgłośne działanie systemu autofocusa. W obiektywie zastosowano jedną soczewkę ze szkła o niskiej dyspersji i jedną soczewkę asferyczną pozwalającą uzyskać wysoką rozdzielczość i kontrast, minimalizując zarazem aberrację.

Sony 18-200 mm F3.5-6.3

Jeden z najbardziej uniwersalnych obiektywów w szerokim zakresie pracy ogniskowej, od 18 do 200 mm. Podobnie, jak w przypadku innych prezentowanych w tym artykule obiektywów firmy Sony obiektyw wyposażono w 7-listkową przysłonę kołową, gwarantującą uzyskanie bardziej naturalnego efektu rozmycia „bokeh”. Asferyczne elementy obiektywu minimalizują zniekształcenia, a elementy ze szkła ED (Extra-low Dispersion) gwarantują całkiem niezły kontrast, rozdzielczość i odwzorowanie kolorów.

Obiektywy „tele” (teleobiektywy)

Teleobiektywem określa się szkło o zakresie ogniskowych rozpoczynających się od około 55 mm. Popularne są obiektywy o ogniskowych 55-200 mm, 70-300 mm, 75-300 mm i wartości f/4-5.6 lub 6.3. Istnieją również modele, z których korzystają zawodowcy – są to konstrukcje przykładowo o ogniskowej 70-200 mm f/2.8. Poniżej kilka przykładów najpopularniejszych producentów sprzętu fotograficznego.

Canon EF 70-200 mm F2.8L IS II USM

Firma Canon przygotowała całkiem udany obiektyw pracujący w zakresie ogniskowych 70-200 mm, który idealnie sprawdzi się w przypadku fotografii sportowej, przyrodniczej i portretowej. W roku 2011 szkło zdobyło nagrodę TIPA Awards jako najlepsze, profesjonalne szkło. Wytrzymała konstrukcja z serii L posiada soczewkę fluorytową, która poprawia jakość obrazu redukując występowanie aberracji chromatycznej do minimum oraz 4- stopniowy mechanizm stabilizacji obrazu. Dzięki zastosowaniu przysłony o maksymalnej wartości f/2.8 możliwe jest fotografowanie w warunkach słabego oświetlenia. Canon EF70-200 f/2.8L posiada solidną, ulepszoną konstrukcję zawierającą odporne na pył i wilgoć uszczelki, które chronią obiektyw przed trudnymi warunkami pogodowymi.

Nikon Nikkor 80-400 mm F4.5-5.6G ED VR

Nikon prezentuje wysokiej klasy teleobiektyw zmiennoogniskowy, pracujący w zakresie 80-400 mm. System stabilizacji obrazu pozwala fotografować z czasami otwarcia migawki dłuższymi nawet o cztery stopnie, co umożliwia wykonywanie ostrych zdjęć z ręki niezależnie od ogniskowej. Cztery soczewki wykonane zostały ze szkła optycznego o niskiej dyspersji (ED) i jedna ze szkła o super niskiej dyspersji (Super ED), które korygują aberrację chromatyczną i optyczne zniekształcenia barwne typowe dla dłuższych ogniskowych.

Sony 55-300 mm F4.5-5.6 SAM

Niewielki, lekki teleobiektyw zmiennoogniskowy oferuje płynne, ciche działanie. Obiektyw wyposażono w  9-głowicową, okrągłą przesłonę, dzięki której uzyskanie bardziej naturalnego efektu rozmycia „bokeh” nie będzie trudne. Silnik SAM (z ang. Smooth Autofocus Motor)  wbudowany w obiektyw pracuje płynnie i cicho co przekłada się na komfort użytkownika, dzięki czemu możemy również nakręcić materiał video, jeżeli lustrzanka nam to umożliwia bez słyszalnego systemu ostrzenia AF.

Poniżej przykładowa fotografia wykonana teleobiektywem.

Obiektywy makro

Kolejnym rodzajem obiektywów, po które coraz chętniej korzystają pasjonaci fotografii są obiektywy makro, dzięki którym zarejestrujemy małe elementy, rośliny lub owady. Są to obiektywy stałoogniskowe, które oferują dużą skalę odwzorowania. Obiektywy, które posiadają ogniskową większą niż 30mm, sprawdzą się również jako obiektywy portretowe. W makrofotografii korzysta się najczęściej z dużych wartości przysłon, dlatego maksymalna jasność obiektywu nie jest najważniejszym elementem. Większość oferowanych modeli obiektywów posiada światło f/2.8.

Canon EF 50 mm F2.5 Compact

Canon przygotował lekki, uniwersalny obiektyw makro, który również możemy wykorzystać jako obiektyw standardowy. Ruchoma konstrukcja układu optycznego umożliwia skuteczną pracę niezależnie od ustawienia ogniskowej. Duży otwór przysłony f/2,5 pozwala uzyskać przyzwoite rozmycie tła. Konstrukcja obiektywu pozwala na odwzorowanie obrazu w skali 1/2 rzeczywistego rozmiaru. Minimalna odległość, z której obiektyw pozwoli nam uzyskać ostre zdjęcie to 23 cm.

Nikon Nikorr 60 mm F2.8G ED

Nikon stworzył konstrukcję o ogniskowej 60 mm, ze skalą odwzorowania 1:1. Obiektyw przystosowany jest do pracy z cyfrowymi lustrzankami Nikona w formacie DX. Cichy mechanizm autofocusa zapewniany przez silnik ultradźwiękowy SWM (z ang.Silent Wave Motor), mechanizm wewnętrznego ogniskowania i nieobracająca się soczewka sprawiają, że obiektyw ten nie zmienia długości w czasie pracy i  nadaje się do wykonywania dużych zbliżeń. Zastosowane Szkło Super ED  i asferyczne soczewki zapewniają wysoką rozdzielczość i kontrast, minimalizując przy tym aberrację sferyczną.

Sony 30 mm F2.8 SAM

Sony przygotowało lekki i kompaktowy obiektyw 30 mm f/2.8 umożliwiający uchwycenie obiektów z odległości 20 mm w skali 1:1. Soczewki zostały wykonane z dobrej jakości szkła optycznego, co wpływa na minimalizowanie zakłóceń i aberracji, gwarantując przy tym wyraźne i ostre obrazy. Wbudowany w obiektyw silnik SAM, umożliwia bezgłośną i szybką pracę autofocusa, co na pewno docenimy podczas fotografii owadów.

Poniżej przykłady zastosowania obiektywów makro.

Przy wyborze konkretnego obiektywu, najczęściej teleobiektywu lub szerokokątnego zmiennoogniskowego, warto pamiętać o stabilizacji obrazu. Jeżeli korzystamy z systemu firmy Nikon lub Canon poszukujemy obiektywów odpowiednio oznaczonych, w tym przypadku Nikorr o oznaczeniu VR i Canon o oznaczeniu IS (z ang. image stabilization), który mają system stabilizacji wbudowany w obiektyw. W przypadku użytkowników lustrzanek firmy Sony kupujemy dowolny obiektywem z mocowaniem typu A, ponieważ aparaty tej firmy mają stabilizację wbudowaną w korpus aparatu i jest to stabilizacja matrycy.

W powyższym artykule przestawiłem Wam, najważniejsze rodzaje obiektywów, które wykorzystywane są przez zarówno początkujących jak i zaawansowanych użytkowników aparatów. Jeżeli właśnie zastanawiacie się nad rozbudowaniem własnego systemu o kolejny obiektyw, myślę że powyższe zestawienie na pewno ułatwi Wam dobór odpowiedniego obiektywu. Jeżeli potrzebowalibyście porady, jaki sprzęt wybrać, zostawcie mi wiadomość w komentarzach.